Üst solunum yolu enfeksiyonları için hangi antibiyotikler önerilir?

Üst solunum yolu enfeksiyonlarının büyük bölümü viral kaynaklı olup antibiyotik tedavisi gerektirmez. Bu yazıda, hangi durumlarda antibiyotik kullanımının uygun olduğu, yaygın reçete edilen antibiyotik türleri ve tedavi sürecinde dikkat edilmesi gereken noktalar ele alınmaktadır.

19 Kasım 2025

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları ve Antibiyotik Kullanımı Hakkında Genel Bilgiler


Üst solunum yolu enfeksiyonları (ÜSYE), burun, sinüsler, farenks (yutak) ve larenksi (gırtlak) içeren bölgeleri etkileyen yaygın hastalıklardır. Bu enfeksiyonların büyük çoğunluğu (%80-90) viral kaynaklıdır (örn. soğuk algınlığı, grip, viral farenjit). Antibiyotikler sadece bakteriyel enfeksiyonlarda etkilidir ve viral enfeksiyonlarda işe yaramaz, aksine gereksiz kullanımı antibiyotik direncine yol açabilir. Bu nedenle, bir ÜSYE'nin bakteriyel mi viral mi olduğunu ayırt etmek ve bir sağlık uzmanına (doktor) danışmak çok önemlidir. Doktorunuz semptomlarınızı, fizik muayene bulgularınızı ve gerekirse test sonuçlarını değerlendirerek antibiyotik gerekip gerekmediğine karar verecektir.

Hangi Durumlarda Antibiyotik Gerekebilir?


Antibiyotikler genellikle aşağıdaki gibi spesifik, bakteriyel olduğu kanıtlanmış veya yüksek şüphe duyulan durumlarda reçete edilir:
  • Bakteriyel sinüzit (Belirtiler 10 günden uzun sürerse veya başlangıçta kötüleşirse)
  • Streptokokal (beta-hemolitik streptokok) farenjit (boğaz ağrısı)
  • Bakteriyel tonsillit (bademcik iltihabı)
  • Akut otitis media (orta kulak iltihabı) - özellikle şiddetli veya 48-72 saat içinde düzelmeyen vakalar
  • Epiglottit (nadir fakat ciddi bir durum)

Yaygın Olarak Kullanılan Antibiyotik Türleri


Doktorunuz bakteriyel bir enfeksiyon teşhisi koyarsa, enfeksiyonun türüne, hastanın yaşına, alerji durumuna ve bölgedeki antibiyotik direnç oranlarına göre bir antibiyotik seçecektir. Genellikle ÜSYE'ler için kullanılan antibiyotik türleri şunlardır:
  • Penisilinler: Streptokokal farenjit ve diğer birçok bakteriyel ÜSYE için ilk tercihtir.
    • Amoksisilin
    • Penisilin V
  • Sefalosporinler: Penisilin alerjisi olan hastalar veya bazı dirençli enfeksiyonlar için kullanılır.
    • Sefaleksin
    • Sefuroksim aksetil
  • Makrolidler: Penisilin alerjisi olan hastalar için yaygın bir alternatiftir.
    • Azitromisin
    • Klaritromisin
  • Doksisiklin: Belirli bakteriyel sinüzit ve farenjit vakalarında bir seçenektir.

ÖNEMLİ UYARILAR

  • Kendi kendinize veya eczacıdan tavsiye alarak asla antibiyotik kullanmayın.
  • Reçete edilen antibiyotiği, doktorunuzun belirttiği süre ve dozda tam olarak kullanın. Daha erken kesmek enfeksiyonun tekrarlamasına veya direnç gelişmesine neden olabilir.
  • Viral enfeksiyonlarda semptomları hafifletmek için dinlenme, bol sıvı tüketme ve ağrı kesici/ateş düşürücüler (parasetamol, ibuprofen) gibi destekleyici tedaviler önerilir.
  • Antibiyotik kullanırken yan etkiler (ishal, mide bulantısı, alerjik reaksiyonlar) görülürse doktorunuza başvurun.

Unutmayın, antibiyotikler hayat kurtarıcı ilaçlardır ancak sadece doğru endikasyonlarda kullanıldığında. Doğru teşhis ve tedavi için daima bir doktora danışın.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
Çok Okunanlar
Haber Bülteni
Güncel
Antibiyotik Zehirlenmesi Belirtileri ve Tedavisi
Antibiyotik Zehirlenmesi Belirtileri ve Tedavisi
Güncel
Antibiyotik Bitkiler Nelerdir?
Antibiyotik Bitkiler Nelerdir?
;